Podkowa

Podkowa to wykuty z żelaza przedmiot, kształtu półkulistego (w kształcie litery U). Stanowi on ochronę kopyta końskiego przed uszkodzeniami mechanicznymi i nadmiernym ścieraniem na twardych nawierzchniach. Podkowy mogą być przybite jedynie do przednich kopyt konia lub do wszystkich czterech.

Gwoździe wbija się w nieczułą część kopyta, dlatego koń nawet tego nie czuje. Podkowy powinno zmieniać się co 5-6 tygodni.

Ponieważ w czasie zimowym nawierzchnie są śliskie i koń może się z łatwością przewrócić, w podkowy wkręca się hacele:

Od początków jeździectwa, kopyta końskie przysparzały kłopotów przy użytkowaniu koni, ponieważ szybko się ścierały. Spowodowane było to koniecznością dźwigania dodatkowego ciężaru oraz poruszaniem się po podłożu nie zawsze naturalnym dla konia, wybieranym przez jeźdźca. Około 400 roku p.n.e. grecki wódz Ksenofont, szukając sposobu utwardzenia kopyt, zalecał trzymać konie w stajniach o podłodze lekko pochyłej, dla zapewnienia odpływu moczu, brukowanych kostką „na grubość kopyta”. Kolejnym etapem na drodze do wynalezienia podków były stosowane przez Rzymian, jak i wiele innych ludów specjalne sandały dla koni – skórzaną lub metalową podeszwę przywiązywano do kopyt koni. Jednak prawdziwe podkowy, przybijane gwoździami, stanowiące jedyną skuteczną ochronę przed ścieraniem wynaleziono dopiero ok. 1000 roku; pojawiły się one u Celtów i Galów.

Wraz z pojawieniem się podków, pojawił się problem: podkute kopyta nie ścierały się, a wiec stale narastały (kopyta rosną ok. 1 cm na miesiąc). Gdy kopyta stawały się zbyt długie, koń zmieniał postawę, co powodowało nietypowe obciążenie stawów, m.in. pęcinowych, a w konsekwencji poruszał się z coraz większym trudem. Dlatego konieczne stało się, co około 6 tygodni, rozkucie kopyt i przywrócenie im przez ostruganie normalnej długości i wysokości oraz ponowne ich okucie (przekucie).

Podkowy zapobiegają ścieraniu się kopyt końskich i umożliwiają koniowi pracę na nienaturalnym dla niego podłożu. Dzięki nim, zmniejszone jest także ryzyko urazu kopyt, ponieważ osłaniają ich brzegi i podeszwę. Niektóre podkowy umożliwiają wkręcanie haceli, zapobiegających ślizganiu się konia na lodzie czy błocie, które mogłoby grozić poważnymi urazami konia i jeźdźca. Podkowy ortopedyczne umożliwiają korygowanie wad postawy, leczenie urazów kopyt (np. pęknięć) czy leczenie ochwatu.

Z drugiej strony, podkowy ograniczają naturalną mechanikę kopyta, wpływając także na pracę stawów w nogach końskich. Przybijanie podkowiaków osłabia ścianę kopyta i powoduje wewnętrzne urazy kopyta. Zerwanie podkowy może grozić poważniejszym uszkodzeniem puszki kopytowej.

RODZAJE PODKÓW:

Istnieje wiele różnych rodzajów podków, przystosowanych do rodzaju wykonywanej pracy lub korygujących nieprawidłową postawę zwierzęcia. Podkowy występują w różnych rozmiarach i mogą być także dopasowywane przez kowala do konkretnego kopyta poprzez kucie na gorąco.

Najczęściej używane podkowy:

- podkowy wyścigowe - bardzo lekkie, zazwyczaj wykonane z aluminium

- podkowy hacelowe - podkowy posiadające specjalne otwory do wkręcania haceli

- podkowy przeciwpoślizgowe - posiadają rowki, w których „chowają się” główki podkowiaków

- podkowy pantoflowe (gładkie) - od strony przyziemnej są całkowicie gładkie, cienkie i z niewielkim rowkiem na podkowiaki. Obciążają stawy konia w małym stopniu, stosowane są często u młodych koni

- podkowy ze sztyftami - są podobne do hacelowych lub wyścigowych, ale ich powierzchnia przyziemna jest wzmocniona sztyftami wolframowymi, zapobiegającymi zbyt szybkiemu ścieraniu się podków u koni pracujących na twardych nawierzchniach, zwłaszcza u koni zaprzęgowych

- podkowy warszawskie - dla koni pociągowych pracujących na asfalcie lub bruku. Amortyzują wstrząsy dzięki gumowej podkładce przynitowanej do poprzeczki łączącej końce ramion, stanowiącej też oparcie dla strzałki kopytowej. Przód podkowy od strony przyziemnej zaopatrzony jest w specjalne zęby lub hacele.

- podkowy z dwoma kapturkami - stosowane na tylnich kopytach, które mają nieco inny kształt niż kopyta przednie

- podkowy ortopedyczne (korekcyjne) - korygują one wady postawy i niektóre wady chodu. Podkowy te występują w różnorodnych kształtach

_____

Podkowy to także powszechnie spotykane symbole mające przynosić szczęście.